ประจักษ์ซึ่งถูกอำพรางด้วยมายาคติทางเชื้อชาติและศาสนา พร้อมกับนำมันออกมาพิจารณาใหม่ ด้วยวิธีการเช่นนี้ แม้มันจะมีความพร่าเลือนบ้างด้วยข้อจำกัดของแนวคิดที่นำมาใช้แต่ภายในกรอบของแต่ละแนวคิดน่าจะมีแสงสว่างปรากฏให้เห็นสิ่งที่ถูกปิดบังอำพรางอย่างยาวนานได้บ้าง ไม่มากก็น้อย

การฝึกฝนทางมานุษยวิทยาในหนังสือเล่มนี้พุ่งความสนใจไปยังความเป็นมาของคนมลายูในลักษณะที่ข้ามผ่านรูปแบบอันหลากหลาย ขนาดของการขบคิด และมิติเวลา ตลอดจนให้ความสนใจกับสภาวะซึ่งสถานะของสังคม วัฒนธรรม และการเมืองเริ่มไม่สอดคล้องกับความจริง