สุลต่านลุ่มทะเลสาบสงขลา

"ความเป็นเจ้าเมืองของสุลต่านสุลัยมานนั้นน่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะเป็นเจ้าเมืองสงขลาในภาวะที่แรงกระทบทางวัฒนาธรรมระหว่างพุทธศาสนากับอิสลามในพื้นที่บริเวณลุ่มทะเลสาบสงขลากำลังร้อนแรงอยู่ในขณะนั้น แต่ไฉนกลุ่มอำนาจของสุลต่านสุลัยมานจึงสามารถดำรงสถานะของความเป็นเมืองที่โดดเด่นขึ้นมาได้ และสิ่งสำคัญระบอบการปกครองก็ยังเป็นระบอบที่เรียกว่า นำเอากฎหมายของอิสลามเข้ามาใช้ในการปกครองเมืองสงขลาได้ กระทั่งสถาปนาตัวเองขึ้นมาเป็นสุลต่านสุลัยมานได้อีกต่างหาก แม้ว่าในเวลาต่อมากลุ่มอำนาจทางการเมืองกลุ่มนี้จะต้องพ่ายแพ้สงครามและถูกเกณฑ์เข้ามาในกรุงศรีอยุธยาแต่บทบาทของพวกเขาก็ไม่ได้ห่างหายไปจากหน้าประวัติศาสตร์ ยังคงสืบทอดลูกหลานที่มีความสามารถรับใช้ประเทศชาติได้อย่างต่อเนื่อง กระทั่งแตกสาขาออกเป็นหลายตระกูลสาขาในปัจจุบัน "