สารคดี-ชีวประวัติ

"นำเสนอข้อมูลทางประวัติศาสตร์ศิลปะศรีลังกา ทุกประเภท ตั้งแต่ งานสถาปัตยกรรม ประติมากรรม และจิตรกรรม โดยศิลปกรรมเหล่านี้เป็นศิลปะที่เกี่ยวเนื่องในพุทธศาสนา อันเป็นศาสนาหลักของประเทศศรีลังกาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน รวมไปถึงส่วนงานพุทธศิลป์ที่ส่งอิทธิพลมายังสยามประเทศอีกด้วย ซึ่งรายละเอียดทางด้านข้อมูลและภาพประกอบสำหรับเอกสารภาษาไทยค่อนข้างมีน้อย จำกัดอยู่มาก หนังสือเล่มนี้จึงเป็นการเปิดโลกทัศน์เกี่ยวกับงานพุทธศิลป์ลังกาให้กว้างขึ้นอีกมาก"

บันทึกฉบับนี้แปลจากฉบับลายมือเขียนของพันตรีโบชอง นายทหารฝรั่งเศส เก็บรักษาไว้ที่หอสมุดแห่งชาติฝรั่งเศส สะท้อนถึงเรื่องราวที่เกิดขึ้นที่เมืองละโว้ ในช่วงการปฏิวัติสมเด็จพระนารายณ์ เปิดเผยปมขัดแย้งของชาวฝรั่งเศสที่มีความเห็นไม่ลงรอยกัน ผู้แปลเห็นว่าบันทึกนี้มีจุดเด่นที่มีการบรรยายเหตุการณ์อย่างตรงไปตรงมา ดังนั้นน่าจะมีส่วนช่วยให้สามารถทำความเข้าใจประวัติศาสตร์ไทยสมัยกรุงศรีอยุธยาในช่วงนั้นได้เป็นอย่างดี

"ราชธานีเขมร : ละแวก, อุดงค์มีชัย, พนมเปญ ที่สัมพันธ์กับประวัติศาสตร์ไทย เมื่อกล่าวถึงเมืองต่างๆ ในกัมพูชา เรามักคุ้นเคยกับสองเมืองนี้คือ พนมเปญ และเสียมเรียบ อันเป็นที่ตั้งของเมืองพระนคร ที่มีปราสาทนครวัดและนครธม ยังมีอีกสองเมืองในอดีตที่เคยเป็นราชธานีสำคัญของกัมพูชา คือ ละแวก กับอุดงค์มีชัย ซึ่งมีอายุน้อยกว่าเมืองพระนคร แต่เราก็ยังไม่รู้จักกันมากนัก ทั้งๆ ที่เมืองเหล่านี้มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ไทย ผู้เขียนจึงออกเดินทางสำรวจเมืองดังกล่าว แล้วนำเสนอภาพรวมของราชธานีของกัมพูชาสมัยหลังพระนครที่มีความเกี่ยวข้องกับไทย ๓ แห่ง คือ ละแวก อุดงค์มีชัย และพนมเปญ จะช่วยให้เรามีความเข้า

การเมืองในงานพระยาอนุมานราชธน (พ.ศ.๒๔๗๕-๒๕๑๐) ทำความเข้าใจชีวิตและผลงานของพระยาอนุมานราชธนในแง่ของการสร้างความหมายของ “ชาติไทย” และ “ความเป็นไทย” โดยพิจารณาอย่างสัมพันธ์กับบริบททางการเมืองและการเคลื่อนไหวทางอุดมการณ์ในสังคมไทยตั้งแต่การปฏิวัติสยาม พ.ศ.2475 จนถึงต้นทศวรรษ 2510 การมองในแง่นี้ถือเป็นมุมมองใหม่ที่จะช่วยให้เข้าใจผลงานแต่ละเรื่องของพระยาอนุมานราชธนอย่างลึกซึ้งและรอบด้านขึ้น เข้าใจอิทธิพลของผลงานทั้งหมดของพระยาอนุมานราชธนต่อสังคมไทยชัดเจนขึ้น

ฟังเสียงสิ่งที่เคยเห็นเคยกินเคยทำ บอกเล่าเรื่องราวของบรรพชนของจีนแต้จิ๋วในเมืองไทย และนำไปสู่การเรียนรู้ซึ่งกันและกันระหว่างจีนสยามกับชาวสยาม

" ผู้เขียนนำข้อมูลสำคัญว่าด้วยเหตุการณ์สงครามคราวเสียกรุง เท่าที่มีปรากฏในพงศาวดารฉบับหอแก้ว หรือภาคต้นของพงศาวดารฉบับราชวงศ์คองบอง (หลักฐานฝ่ายพม่า) มาตีแผ่และวิเคราะห์ในรายละเอียด เปรียบเทียบกับหลักฐานอื่นๆ การวิเคราะห์เน้นหนักไปในเรื่องยุทธศาสตร์และยุทธวิธีทางการทหารที่คู่สงครามทั้งสองฝ่ายนำมาใช้ การเข้าใจถึงเงื่อนไขทางยุทธศาสตร์และยุทธวิธีที่อยู่เบื้องหลังสงครามนั้นไม่เพียงส่งผลต่อการขยายขอบข่ายการศึกษาประวัติศาสตร์สงครามคราวเสียกรุง แต่ยังท้าทายข้อยุติเกี่ยวกับเรื่องความเสื่อมของอาณาจักรอยุธยา"

"""ฮวงกัวะ"" เพื่อนยาก ""โอ่ว"" เพื่อนรัก ""ฮวงกัวะ"" เป็นภาษาแต้จิ๋ว แปลว่า มันเทศ คนแต้จิ๋วแต่ละอำเภอเรียกมันเทศด้วยสำเนียงที่ต่างกันไป คนอำเภอเตี่ยอัง, เท่งไฮ้ เรียกว่า ""ฮวงกัวะ"" แต่คนอำเภอเตี่ยเอี๊ย, กิ๊กเอี๊ย, โผวเล้ง เรียกว่า ""ฮวงจื๊อ"" ส่วน ""โอ่ว"" นั้นเป็นภาษาแต้จิ๋วเหมือนกันแปลว่า เผือก ทั้งฮวงกัวะและโอ่วเป็นพืชที่รู้จักและคุ้นเคยกันดีสำหรับผู้คนทั่วไป ไม่ว่าท่านจะเป็นคนเชื้อชาติใด แต่สำหรับคนแต้จิ๋วและลูกหลานมันมีความหมายมากกว่าหัวเผือกหัวมันที่เห็น สมัยผู้เขียนยังเด็กอาป๊าเคยเล่าให้ฟังว่า เมื่อเมืองไทยอยู่ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ต้องหุง ""ฮวงกัวะปึ้ง-ข้าวเจ้าผสมมันเทศ"" กิน

คำว่า "หอมติดกระดาน" มีความหายลงตัวคือ ความหอมที่หอมมาก โดยเฉพาะความหอมที่ได้จากธรรมชาติซึ่งซึมลึกอยู่ในเครื่องนุ่งห่มของสตรีชาววังสมัยโบราณ เมื่อสตรีนั้นนั่งลง ณ ที่ใด กระดานแผ่นใด ครั้งลุกจากไป ความหอมที่ซึมลึกอยู่ในอาภรณ์ที่ใช้นุ่งห่ม ก็ยังคงซึมซาบอบอวลติดอยู่ที่พื้นกระดาน "หอมติดกระดาน" จึงเป็นเสมือนสัญญลักษณ์ของสตรีชาววังสมัยโบราณ คทอการได้มีโอกาสใกล้ชิดศูนย์กลางความเจริญ อันได้แก่พระปรีชาสามารถของเหล่าขัตติยนารีที่สตรีเหล่านั้นได้ถวายตัวพึ่งพระบารมี พระองค์ทรงบริบูรณ์ไปด้วยภูมิปัญญาอันเกิดจากการที่ทรงศึกษาคิดค้น ทดลองและสั่งสมวิชาการสรรพตำราต่างๆ โดยเฉพาะด้านชีวิตความเป็นอยู่ และทรงถ่

พระประวัติของเจ้านายที่เป็นสตรีในวังซึ่งเจ้านายแต่ละพระองค์ทรงมีความสามารถที่แตกต่างกันไป แล้วเข้ารับราชการเพื่อสนองพระเดชพระคุณใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาท ทั้งดูแลพระโอรส-พระธิดาและดูแลงานต่าง ๆ ในวังที่ได้รับมอบหมาย อาจกล่าวได้ว่า ลูกท่านหลานเธอ ส่วนหนึ่งเป็นสตรีที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของคนหลายคนที่นำมาซึ่งความเจริญรุ่งเรืองยั่งยืนและมั่นคงของชาติตราบจนปัจจุบัน

"เบื้องลึก เบื้องหลัง พระราชประวัติพระเจ้าตากสิน จาก พงศาวดาร ผู้เขียนได้ศึกษาพระราชประวัติพระเจ้าตากสิน โดยเน้นศึกษาจาก เอกสารชั้นต้นที่เป็นพงศาวดาร และเอกสารอื่นๆ เช่น จดหมายเหตุชาวต่างชาติ หรือบันทึกต่างๆ นำมาวิเคราะห์เรียบเรียงออกมา เป็นพระราชประวัติตั้งแต่ประสูติ จนถึงสวรรคต แต่ไม่ใช่ข้อสรุปทั้งหมด และเขียนด้วยภาษาที่เข้าใจง่ายและกระชับ รวมทั้งมีภาคผนวกพิเศษเกี่ยวกับ ปริศนาพระราชประวัติของพะรองค์ท่านว่า ท่านสวรรคตที่ใด และท่านมีสติวิปลา จริงหรือไม่"