พระจอมเกล้าฯ รัชกาลที่ 4 อาจเป็นพระมหากษัตริย์ที่คนไทยมีความรู้เกี่ยวกับพระองค์น้อยที่สุด เมื่อพิจารณาจากปริมาณหนังสือและงานวิชาการเกี่ยวกับพระองค์ นอกจากเรื่องสนธิสัญญาบาวริ่ง สุริยุปราคาที่หว้ากอ และเรื่องแต่งของแหม่มแอนนาแล้ว นับว่าความรับรู้เกี่ยวกับพระองค์ในสังคมไทยค่อนข้างพร่าเลือน ซึ่งคือเป้าหมายของหนังสือประชุมประกาศฯ เล่มนี้ ที่จะเติมเต็ม ให้ภาพเชิงลึกด้วยหลักฐานชั้นต้น ทั้งด้านสังคม เศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรม