ประวัติศาสตร์

แอนนา แฮร์เรียต ลีโอโนเวนส์เป็นชาวต่างชาติที่ทำงานใกล้ชิดกับ “คิงมงกุฎ” อีกทั้งเข้าถึงวงในใจกลางราชสำนักฝ่ายในของพระองค์มากกว่าชาวต่างชาติคนอื่น และบันทึกสิ่งที่พบเจอด้วยตัวเองอย่างตรงไปตรงมาจากจุดยืนต่างวัฒนธรรมและความเชื่อ บันทึกของแอนนาจึงมีสีสันเพราะมีโอกาสได้รับรู้ทั้งการบ้านและการเมืองของราชสำนักในวงลึกกว่าชาวต่างชาติคนใดๆ หรือแม้แต่ชาวสยามเอง

พระราชดำรัสของรัชกาลที่ 5 ที่ทรงมีในที่ประชุมเสนาบดีว่า “ราคาของหัวเมืองแขกก็จะตกต่ำลงไปทุกที จึงเห็นว่าแลกเปลี่ยนกันเสียเวลานี้ดีกว่า”  ดินแดนมลายูที่หายไปจึงมิใช่ “การเสียดินแดน” แต่เป็นการ “แลกดินแดน” กับผลประโยชน์ ความมั่นคงทางการเมืองและเศรษฐกิจของสยาม การ “เสียดินแดนมลายู” จึงไม่สามารถรับรู้ด้วยความเข้าใจแบบเดิมๆ ได้อีกต่อไป

ว่าด้วยการใช้ผ้าเขียนทองในงานพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ผู้เขียนอธิบายถึงความเป็นมาของผ้าเขียนทอง พัฒนามาจาก “ผ้าลายอย่าง” ตั้งแต่สมัยอยุธยาจนมาเป็น “ผ้าเขียนทอง” ที่ใช้ในราชสำนัก โดยเฉพาะในพระราชพิธีสำคัญที่เจ้านายจะใส่ผ้าเขียนทอง ซึ่งผู้เขียนได้ค้นคว้าและรวบรวมแบบแผนธรรมเนียมการใช้ผ้าเขียนทอง พร้อมภาพประกอบผ้าเขียนทองโบราณที่หาชมได้ยาก

หนังสือที่รวบรวมองค์ความรู้ทั้งหมด ว่าด้วยพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ตั้งแต่ความหมายของพระราชพิธี น้ำสรงพระมุรธาภิเษกที่ใช้ในพิธี ขั้นตอนการประกอบพิธี เครื่องบรมราชาภิเษก และสถาปัตยกรรมที่ใช้ประกอบพระราชพิธี ซึ่งล้วนแต่มีความหมายและความศักดิ์สิทธิ์ พร้อมภาพประกอบอันทรงคุณค่า พิมพ์ 4 สีทั้งเล่ม 

บอกเล่าเรื่องราวของคติจักรพรรดิราชในแง่มุมต่างๆ ทั้งในความเชื่อทางศาสนา การนำมาปรับใช้ของชนชั้นนำไทยและชนชั้นนำในหมู่รัฐจารีตในแต่ละยุคสมัย ตลอดถึงความเปลี่ยนแปลงของคติจักรพรรดิราชจนถึงจุดเปลี่ยนที่สำคัญที่ส่งผลให้คติความเชื่อดังกล่าวคงเหลือไว้เพียงแนวคิดเบื้องหลังผ่านพระราชพิธีสำคัญในปัจจุบัน

ในสมัยรัชกาลที่ 5 สตรีมิได้ถูกจำกัดอยู่ในบ้านเรือนดังเช่นในอดีต โดยเฉพาะสตรีในระดับชนชั้นนำในราชสำนักที่ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือเชื่อมสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มอำนาจต่างๆ ในสังคม ดังนั้นจึงปรากฏถึงความพยายามสร้างความสัมพันธ์เชิงอำนาจผ่านการเข้ารับราชการของพระภรรยาเจ้าและพระภรรยา แสดงถึงความเชื่อมโยงของการเมืองในราชสำนักฝ่ายหน้าที่มีอิทธิพลและส่งผลกระทบต่อราชสำนักฝ่ายใน