สารบัญ : ภาคพระประวัติและงานนิพนธ์ - แด่ น.ม.ส. : เฉลิม วุฒิโฆษิต - ผสมผสานของท่าน น.ม.ส. : เสฐียร พันธรังษี - บรรณนิทัศน์งานพระนิพนธ์ น.ม.ส. || ภาควิจารณ์ - น.ม.ส. กับวรรณคดีสันสกฤต : ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา - อลังการในบทพระนิพนธ์ของพระราชวรวงศ์เธอกรมหมื่นพิทยาลงกรณ : ยุพร แสงทักษิณ - ปัญหาเรื่องแนวคิดและศิลปะในสามกรุง : สุธา ศาสตรี
ชีวิตและวัฒนธรรมชุมชน : กรณีชุมชนอินเดียแดงในอเมริกา
อังเดร มาลโรซ์ เป็นนักเขียนชาวฝรั่งเศสที่สำคัญคนหนึ่งในคริสต์ศตวรรษที่ 20 เขาเป็นนักเขียนที่ไม่เชื่อในพระเจ้าและปฏิเสธทัศนคติ “ศิลปะเพื่อศิลปะ” ดังนั้นชีวิตและผลงานของเขาจึงล้วนแสดงให้เห็นถึงการแสวงหาคุณค่าใหม่ของมนุษย์ด้วยการกระทำของตนเอง เขาเป็นนักเขียนที่กล้าทำในสิ่งที่คิด และเขียนในสิ่งที่เขาประสบมาด้วยตนเอง
หนังสือเล่มนี้ แปลจาก Will Durant, the Story of Philosophy: The live and Opinion of The Greater Philosophers ในอดีตเคยทำหน้าที่เป็นหนังสืออ่านประกอบวิชาอารยธรรมตะวันตก มธ112 และความรู้พื้นฐานทางปรัชญา มธ113 ส่วนปัจจุบันก็ยังคงเป็นหนังสือคลาสสิกด้านปรัชญาตะวันตกอีกเล่มหนึ่งที่พลาดไม่ได้
นักปราชญ์จะพูดกับเราก็ต่อเมื่อเรามีหูมีวิญญาณสำหรับสิ่งนั้น เราจะมีประสบการณ์จากท่านเหล่านั้นได้ด้วยการศึกษาเกี่ยวกับนักปรัชญาด้วย ซึ่งหนังสือเล่มนี้ได้รวบรวมประวัติของนักปรัชญาหลายท่านได้แก่ เพลโต อริสโตเติล ฟรานซิส เบคอน สปิโนซา และวอลแตร์
ตลอดชีวิตหมอด็อดด์ เดินทางไปเผยแผ่คริสต์ศาสนาในถิ่นต่างๆ ส่วนใหญ่เป็นถิ่นที่มีคนพูดภาษาตระกูลไต ระหว่างการเดินทาง ท่านได้บันทึกไว้ทั้งวิถีการดำเนินชีวิต ความเชื่อ วัฒนธรรม ประเพณีเอาไว้อย่างน่าศึกษา
ข้อมูลเกี่ยวกับคนพูดภาษาตระกูลไตนั้น หมอด็อดด์ได้เขียนออกมาเป็นรายงาน ต่อมาจัดพิมพ์เป็นหนังสือ ชื่อ “The Tai Race : Elder Brother of the Chinese”
แบ่งเนื้อหาเป็น 17 บท หนังสือเล่มนี้ แม้จะเล่าถึงคนพูดภาษาตระกูลไตเผ่าต่างๆ แต่ก็ไม่มีระบุว่า คนไทยย้ายถิ่นมาจากภูเขาอัลไตแต่อย่างใด
สารบัญ : ภาคหนึ่ง การตั้งถิ่นฐานในอินโดจีน - ขอบเขตทางภูมิศาสตร์ - ยุคก่อนประวัติศาสตร์ | ภาคสอง การก่อตรั้งรัฐต่างๆ ในอินโดจีน - ชัยชนะของจีนเหนือพื้นที่สามเหลี่ยมลุ่มแม่น้ำแดง และการก่อตั้งประเทศเวียดนาม - การปลูกผังอารยธรรมอินเดียในอินโดจีน - การขยายตัวของอินเดียในแหลมอินโดจีน -- การขยายตัววลงมาทางใต้ที่อาณาจักรฟูนัน -- การขยายตัวของอินเดียในภาคตะวันออกของแหลมอินโดจีนที่แคว้นจัมปา -- การขยายตัวของอินเดียในตอนกลาง และตอนตะวันตกของแหลมอินโดจีนที่เมืองศรีเกษตรและทวารวดี
จุลสารฉบับนี้ได้รวบรวมบทความตามหัวข้อ : จักรวรรดินิยมทางมนุษยวิทยา ฝิ่นกับก๊กมินตั๋งในเมืองไทย ความขัดกันของการพัฒนา ฝิ่นกับก๊กมินตั๋งในเมืองไทย ความขัดกันของการพัฒนาในเอเชียอาคเนย์ หม้อบ้านเชียง ขบถนักศึกษา นักศึกษากับการเมืองไทย ไทยกับฝรั่งเศสในศตวรรษ 19 ประวัติหนังสือพิมพ์ไทย บางชันกับกรุงเทพฯ : ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นกับประวัติศาสตร์ข้ามชาติ
ประวัติศาสตร์ในฐานะที่เป็นศาสตร์แขนงหนึ่งย่อมศึกษาข้อเท็จจริงหลากหลายในอดีตและนำมาเชื่อมโยงกันและกัน เราจะมองดูประวัติศาสตร์ในภาพรวมและสามารถสรุปได้หรือไม่ว่ามันมีระบบหรือมีหลักการอะไรอยู่เบื้องหลังหรือไม่ มันมีพัฒนาการหรือไม่ มีกฎเกณฑ์อะไรบ้างไหม? เหมือนที่นักวิทยาศาสตร์มักสนใจศึกษา กฎธรรมชาติ กฎฟิสิกส์ กฎอิเลคโทรนิคส์ ประวัติศาสตร์มีกฎเกณฑ์อะไรไหม?
หนังสือเล่มนี้เป็นตำราที่ได้รับรางวัลขั้นดีมากจากโครงการส่งเสริมการสร้างตำรามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผู้เขียนได้นำเสนอบทวิเคราะห์บทสนทนา 3 บทของเพลโต อันประกอบด้วย ยูไธโฟร อโพโลจี และ ไครโต โดยให้ความสำคัญว่าเป็น “ปรัชญาการเมืองเบื้องต้น” ทั้งนี้เพื่อเป็นการปูพื้นสำหรับการศึกษาวิชาปรัชญาการเมืองตามแบบที่ควรจะเป็นทั้งในแง่วิธีการการศึกษาและการให้ความสำคัญกับปัญหาหลัก ถึงแม้ว่าบทสนทนาของเพลโตชุดังกล่าวนี้จะได้มีการถ่ายทอดเป็นภาษาไทยจนพอเป็นที่รู้จักบ้าง แต่ส่วนใหญ่แล้ว การศึกษาถึงความหมายของบทสนทนาเหล่านี้ ให้นอกเหนือไปจากการอ่านเอาความหมายตามตัวอักษรโดยเฉพาะอย่างยิ่งการตีความในทางการเมืองให้กว้
