หนังสือเล่มนี้คือแรงบันดาลใจสำคัญที่ทำให้เกิดภาพยนตร์เรื่อง “โหมโรง” เป็นเรื่องราวชีวิตของท่านครูหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ดุริยกวี 5 แผ่นดิน เรื่องราวที่ผู้เขียนนำมาถ่ายทอดนี้ ให้ทั้งความสนุกสนานน่าติดตาม และแง่มุมประวัติศาสตร์ที่ไม่เคยรู่มาก่อน ฉากชีวิตหลากหลาย ทั้งโลดโผน เร้าอารมณ์ และสงบนิ่งงดงาม
จารึกความทรงจำอันล้ำค่ายิ่งแห่งห้วงเวลาประวัติศาสตร์ หนังสือที่รวบรวมทุกเรื่องราวของพระเมรุมาศองค์สำคัญ ที่สุดแห่งสถาปัตยกรรมยุครัตนโกสินทร์ ตั้งแต่คติสัญลักษณ์ของพระเมรุมาศที่มีความสัมพันธ์กับคติความเชื่อเรื่องไตรภูมิ ความพิเศษและความสำคัญของพระเมรุมาศ รัชกาลที่ 9 จากเบื้องหลังงานสร้างและภูมิปัญญาช่างชั้นสูงไปจนถึงการสื่อความหมายอันลึกซึ้งถึงพระองค์ผ่านทุกชิ้นงาน ด้วยข้อมูลเชิงลึกจากทีมงานที่ดีที่สุด
นักอ่านหลายท่านอาจจะคุ้นกับบทสรุปที่ว่า สุนทรภู่เป็น “อาลักษณ์ขี้เมา” แต่หากได้อ่านอย่างมีวิจารณญาณก็จะได้คำตอบว่าท่านเป็นอาลักษณ์ขี้เมาหรือ “อาลักษณ์เจ้าจักรวาล” กันแน่ หนังสือเล่มนี้จึงนำเสนอข้อเขียนในโอกาสต่างๆ เพื่อเป็นข้อมูลเน้นย้ำกับผู้อ่านเพื่อเป็นประโยชน์ในการศึกษา
ว่าด้วยการสำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์ตามโบราณราชประเพณี สิ่งที่เกิดขึ้นจริงในหน้าประวัติศาสตร์ไทย แต่สิ่งที่ได้เรียนรู้จากประวัติศาสตร์ทำให้เราเห็นมากไปกว่าการประหัตประหาร เพราะ “หัวใจ” ของการสำเร็จโทษไม่ใช่อยู่ตรงที่การ “ฆ่า” แต่อยู่ที่การรักษาพระเกียรติยศของสถาบัน
รวมบทความว่าด้วยกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ในประเทศไทย โดยผู้เขียนลงพื้นที่ไปเก็บข้อมูลและสัมภาษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ด้วยตัวเองแสดงให้เห็นว่า ประเทศไทยมีความหลากหลายทางด้านวัฒนธรรมและผู้คน ไม่ใช่ว่าจะมีคนไทยอย่างเดียว เพราะกลุ่มคนเหล่านี้ประสมประสานกันกลายเป็นคนไทยจนถึงทุกวันนี้
หนังสือเล่มนี้ชี้ให้เห็นความคิดกระแสหลักที่ครอบงำสังคมไทยตลอดระยะเวลาหนึ่งศตวรรษที่ผ่านมา สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงมีส่วนสำคัญในการสถาปนาขึ้น พระดำริสำคัญหลายประการของพระองค์ได้รับการสืบทอดโดยปัญญาชนรุ่นหลัง แม้ว่าพระดำริอีกหลายประการจะได้รับการละเลยหรือได้รับการปรับเปลี่ยนเพื่อตอบสนองต่อบริบทหรือเงื่อนไขแวดล้อมที่เปลี่ยนไป
เป็นการศึกษาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ในช่วงระหว่างปี 2475-2490 โดยผู้เขียนนิยามชื่อเรียกใหม่ว่า “ศิลปะ-สถาปัตยกรรมคณะราษฎร” เป็นการเปิดมุมมองการศึกษาประวัติศาสตร์ศิลปะและสถาปัตยกรรมในมิติใหม่ที่เน้นการอธิบายเชื่อมโยงไปกับความเปลี่ยนแปลงทางการเมือง สังคม และวัฒนธรรมในแง่มุมที่หลากหลาย
ศิลปะชวา เป็นหนังสือในชุด "ประวัติศาสตร์ศิลปะในประเทศอาเซียน" ที่ว่าด้วยเรื่องประวัติศาสตร์ และศิลปกรรมโบราณในประเทศอินโดนีเซีย ศิลปะชวา แบ่งออกเป็นหมู่เกาะ หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงชวาตะวันออก
เรื่องราวต่างๆ ในบทความแต่ละเรื่องให้ภาพโดยรวมของแคว้นสุโขทัยเมื่อแรกตั้งเมืองสุโขทัยขึ้นมาจนถึงการเคลื่อนย้ายลงมาสถาปนากรุงศรีอยุธยาขึ้น
กว่าสองวัฒนธรรม “ไทย-จีน” จะหล่อหลอมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันและอยู่ร่วมกันได้ต้องใช้เวลา หนังสือเล่มนี้จะบอกเล่าเรื่องราวการผสมผสานซึ่งกันและกันระหว่างวัฒนธรรมไทยและวัฒนธรรมจีนอย่างสนิทแนบแน่น
