ประวัติศาสตร์

พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่องประวัติต้นรัชกาลที่ ๖ เนื้อหาภายในประกอบด้วย วันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พิธีบรมราชาภิเษก, ถวายพระเพลิงพระบรมศพรัชกาลที่ ๕ ,คดีพญาระกา เป็นต้น

ตีแผ่คติความเชื่อการสร้างรูปเคารพในอดีต ตั้งแต่การสร้างพระพุทธรูป “แทนบุคคล” ตามคติความเชื่อของพุทธ-พราหมณ์และผี ที่ทับซ้อนกันอยู่ จนพัฒนามาเป็นรูปเคารพ “เหมือนคน” ตามแนวคิดสมจริงที่เข้ามาแล้วก่อนสมัยรัชกาลที่ 4

เป็นการอธิบายเหตุการณ์ต่างๆ ซึ่งรัชกาลที่ ๖ ทรงบันทึกไว้ใน “ประวัติต้นรัชกาลที่ ๖” เพื่อช่วยขยายความในหนังสือ “ประวัติต้นราชกาลที่ ๖” นั้นให้สมบูรณ์และชัดเจนเป็นประโยชน์แก่การศึกษาประวัติศาสตร์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวอีกทางหนึ่งต่อไป

เมื่อก่อนมนุษย์ใช้วัตถุธรรมชาติในการแลกเปลี่ยน โดยเฉพาะหอยเบี้ย ต่อมามนุษย์เริ่มรู้จักใช้โลหะแล้วพัฒนากลายเป็นเหรียญและใช้เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนค้าขายจนถึงทุกวันนี้ หนังสือเล่มนี้นำเสนอข้อมูลและตรวจสอบเงินตราประเภทต่างๆ เช่น เหรียญเงินแบบสากลที่ใช้ในสมัยรัชกาลที่ ๓-๔, เงินแท่งที่ใช้ในประเทศลาว เวียดนาม เป็นต้น

หนังสือที่เป็นทั้งบันทึกส่วนตัวว่าด้วยการผจญภัยและประสบการณ์แปลกใหม่ยามอยู่ไกลบ้านไกลเมือง เป็นตัวอย่าง “หลักฐานชั้นต้น” ชิ้นสำคัญของงานเขียนในยุคอาณานิคมจากมุมมองของเจ้าอาณานิคม แง่มุมของคนหนุ่มที่มีความโรแมนติกอยู่ในตัว มองโลกลึกซึ้งคมคาย แต่ก็ช่างติไม่แพ้กัน

ชีวประวัติของพระยาสุนทรเทพกิจจารักษ์ (ทอง จันทรางศุ) ฉายภาพชีวิตเด็กคนหนึ่งจากต่างจังหวัด มีโอกาสเข้าเรียนโรงเรียนมหาดเล็ก เข้ารับราชการจนหนุนนำให้เป็นนักปกครอง แห่งกระทรวงมหาดไทย ในยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์

รวมบทความซึ่งตีพิมพ์ระหว่างปี 2552-2555 ในเล่มจะพาเราไปรู้จักประเทศลาวโดยสะท้อนถึงสยามประเทศได้อย่างน่าสนใจ กระทั่งถึงยุคล่าอาณานิคมจนถึงชนชาติลาวในปัจจุบัน อ่านสนุก เพลิดเพลินกับประวัติศาสตร์กลิ่นใหม่จากผู้เขียนที่หาข้อมูลอย่างละเอียด

เรื่องราวความคิดความเชื่อเกี่ยวกับปราสาทนครวัดของนักปราชญ์เขมร ทั้งพระสงฆ์ กวี อาจารย์ ฯลฯ จากภาษาเขมร และข้อเขียนของจิตร ภูมิศักดิ์ ที่อธิบายเรื่องปราสาทนครวัดกับชื่อนครวัด พร้อมตารางเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ในกลุ่มเครือญาติเขมร ลาว ไทย

อ.ถาวร สิกขโกศล ผู้เชี่ยวชาญวัฒนธรรมไทย-จีน ตรวจสอบ ค้นคว้าที่มาของเทศกาล วิวัฒนาการการเปลี่ยนแปลง ประเพณีปฏิบัติ คุณค่าต่อสังคม รวมถึงเทศกาลจีนที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของจีนสยามในประเทศไทย มีความเหมือนและต่างอย่างไรกับจีนแผ่นดินใหญ่

ทวารวดีในอีสาน จะสะท้อนให้เห็นถึงตัวตนที่แท้จริงของวัฒนธรรมแห่งนี้ ซึ่งส่วนหนึ่งมีรูปแบบที่แตกต่างไปจากทวารวดีในภาคกลาง และวัฒนธรรมเขมร อัตลักษณ์ของวัฒนธรรมทวารวดีในอีสานเป็นเช่นไร มีคำตอบรออยู่ในเล่มนี้แล้ว