ประวัติศาสตร์

ว่าด้วยวัฒนธรรม, รัฐ และรูปการจิตสำนึก สาระสำคัญที่สุดที่นิธิเพียรพยายามศึกษา และเสนอครั้งแล้วครั้งเล่า ให้หันมามองรากเหง้าของสังคมวัฒนธรรมไทย และมองตะวันตกให้น้อยลง

รัชกาลที่ 5 มีพระราชโอรส พระราชธิดาจำนวนมาก หลายพระองค์มีชื่อเสียงในประวัติศาสตร์ แต่ยังมีอีกหลายพระองค์ที่ยังไม่ถูกกล่าวถึงมากนัก หนังสือเล่มนี้รวบรวมพระประวัติของเหล่าเจ้าฟ้าเจ้าชายผู้มีส่วนสำคัญในการอภิวัฒน์สยามให้ทัดเทียมตะวันตก ซึ่งมีรายละเอียดลึก รอบคอบ และชวนให้ศึกษาต่อด้านการพัฒนาประเทศของไทย

ข้อมูลใหม่! จากเอกสารไทย-ฝรั่งเศส สมัยพระนารายณ์ ซึ่งผู้เขียนค้นคว้าจาดหอสมุดปารีส พร้อมภาพถ่ายเก่าที่หาดูได้ยาก โดยเฉพาะผังป้อมที่บางกอกที่ฝรั่งเศสเข้ามาสร้างในสมัยสมเด็จพระนารายณ์

เอกสารสำคัญ บันทึกเหตุการณ์ตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ทรงเริ่มประชวรจนถึงวันสวรรต ทำให้เราได้รู้ว่าเหตุการณ์ในช่วงคับขันที่สุด ว่าพระมหากษัตริย์ไทยพระองค์นี้ทรงเตรียมจัดการบ้านเมืองและ “ครองครัว” อย่างไร และการเป็นพระมหากษัตริย์ที่ “บวชเรียน” นานถึง 27 ปีนั้น ทรงจัดการกับ “ความตาย” ของพระองค์ได้วิเศษอย่างไร

ศึกษางานศิลปกรรมในสมัยรัชกาลที่ 3 ยุคสมัยที่มีการสร้างและบูรณปฏิสังขรณ์วัดอารามมากที่สุดในสมัยรัตนโกสินทร์ ด้วยพระราชศรัทธาต่อพระพุทธศาสนาในองค์พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นสำคัญ สมดังพระราชศรัทธาประการหนึ่งที่มักกล่าวกันเสมอมาว่า ต้องการสร้างวัดวาอารามให้เหมือนเมื่อครั้งบ้านเมืองยังดี คือในสมัยอยุธยา

ภาษาไม่ใช่แค่เรื่องของการสื่อสารเนื้อหาในภาษาเท่านั้น แต่ความหมายเชิงสัญลักษณ์ของภาษามีอิทธิพลทางวัฒนธรรมและอำนาจอย่างมหาศาล

สามัญชนในหลังฉากประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ ที่ไม่มีใครพูดถึงกับมุมมองที่แตกต่างต่อบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์

การเมืองเบื้องหลัง 3 เมกะโปรเจ็กต์ สมัยรัชกาลที่ 5 ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง ทางรถไฟเชื่อมไปจีน แต่ก็หยุดชะงักไปเสียก่อน   การทำแผนที่ที่เกี่ยวข้องกับการเมืองระหว่างประเทศ และการเมืองในช่วงที่จักรวรรดินิยมกำลังสยายปีกมาทางเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ลาว เขมร เวียดนาม ไทย พร้อมภาพเก่าอายุร้อยกว่าปีจากเอกสารยุโรป

ว่าด้วยเรื่องราวเกี่ยวกับวรรณกรรมและบันเทิงไทยเป็นหลัก วิพากษ์วิจารณ์และวิเคราะห์สังคมไทยผ่านงานวรรณกรรม เพลง และหนังไทยด้วยกลวิธีการเขียนที่เรียบง่าย แต่ลุ่มลึก ตามสไตล์ที่เรารู้จักอาจารย์นิธิเป็นอย่างดี

ประวัติศาสตร์การสงครามในประวัติศาสตร์ไทย-เขมร ตั้งแต่สมัยก่อนกรุงศรีอยุธยาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ จากหลักฐานทั้งเอกสารไทยและเขมร รวมทั้งหลักฐานทางประวัติศาสตร์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อความเข้าใจในบริบทและที่มาของสงคราม โดยเฉพาะมุมมองทัศนคติของชาวกัมพูชาที่มีต่อสงครามในประวัติศาสตร์